|
Пайғамбаримизнинг: «ҳукмда…» деган сўзи бу умумий лафз учун қайд бўлмайдики, қолган ҳадисларни ҳам шу маънога йўйилса. Аксинча у умумий лафз бўлакларидан бирига, яъни ҳукмга нассда ишора қилиш бўляпти. Демак ҳадисларнинг ҳаммаси умумийлигича қолаверади. Демак поранинг ҳамма тури ҳаром. Ҳокимга бериладими, идора ходимигами ёки бошқагами, ҳаммаси ҳаром. Демак азиятни даф қилиш учун полициячига пора бериш ҳокимга пора бериш ҳаром бўлганидек ҳаромдир. Ширкатда ишлаш учун ёки ҳатто ширкатдан бўшатиб юборилмаслиги учун ширкат бошлиғига пора бериш солиқ йиғувчига ёки даъвони етказмаслиги учун даъволарни етказувчига пора бериш каби ҳаромдир. Ишни енгиллатиши учун ёки бошқа мақсадда ишчилар бошлиғига пора бериш харидорнинг бир савдогар қўлида ишлайдиган ишчига товарлар орасидан янги товарни саралаб олиб бериши учун берадиган пора каби ҳаромдир. Матбаа ишчисига у пухта иш қилиши учун китоб муаллифи матбаа эгасига билдирмай берадиган пора каби ҳаромдир. Буларнинг ҳаммаси пора, ҳаммаси ҳаромдир. Чунки булар муқобилига ҳеч нарса олмай қилиб бериши лозим бўлган ишни қилиб бергани учун олинадиган пулдир. Идора ходими олдида обрўси бор кимсага у нуфузидан фойдаланиб ҳожат чиқариши учун баъзилар берадиган нарса ҳам пора сирасига киради. Лекин пулни олган ходим эмас, балки ходим билан гаплашган ана шу кимса бўлади. Гаплашгани учун пулни у олади. Бу ҳам порадир. Чунки бу ҳожатни чиқариб бериши вожиб бўлган кимсага шу ҳожатни чиқариб бергани учун берилган пулдир. Демак бу ҳам пора бўлди. Уни ҳожат чиқарган кимса олдими ёки олмадими, фарқи йўқ. Чунки пулнинг пора ҳисобланиши учун уни ҳожат чиқарган кимсанинг олиши шарт эмас. Балки бу пул ишни қилиб берганлик эвазига олиниши пора деб ҳисоблашга етарлидир. Уни шахснинг ўзи олдими ёки дўстими ёки шу шахс ҳузурида обрўси бор кимсами ёки яқин кишисими ёки бошлиғими ёки бошқа кимсами, фарқи йўқ. Чунки пулни пора деб ҳисоблаш учун эвазига ҳеч нарса олмай қилиб бериши вожиб бўлган ишни қилиб бергани учун олинганлигининг ўзи етарлидир.
408-бет
Бетлар: 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260 261 262 263 264 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 289 290 291 292 293 294 295 296 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434